Đề bài: Ôn tập tác phẩm “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” của Nguyễn Đình Chiểu.
Bài giảng: Nghĩa sĩ Cần Giuộc (Phần 2: Tác phẩm) – Cô Thúy Nhàn (GV )
ĐỀ CƯƠNG
Nguồn gốc
Cần Giuộc thuộc Long An. Trận Cần Giuộc là một trận đánh lớn của quân ta, diễn ra vào đêm 14 tháng 12 âm lịch (1861). Hơn 20 nghĩa quân đã anh dũng hy sinh. Tuần phủ Gia Định Đỗ Quang sai Đồ Chiểu viết bài tế này. Ngay sau đó, vua Tự Đức ra lệnh cho đăng bài tế ở các địa phương khác.
chủ đề
Bài văn tế ca ngợi các nghĩa sĩ – nông dân đã sống anh dũng và hi sinh vẻ vang trong sự nghiệp đánh Pháp cứu nước.
Hình ảnh liệt sĩ
Nguồn
Người nông dân nghèo “làm quan”, cần mẫn làm việc “chỉ biết là ruộng trâu vào làng”. Bản chất nhẹ nhàng:
“Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay đã quen làm;
Luyện khiên, luyện súng, luyện nhãn, luyện cờ, mắt chưa từng nhìn.”
Tâm hồn
Yêu, ghét dứt khoát, rõ ràng: “ghét thói như nhà nông ghét cỏ”, “không dung thứ kẻ treo đầu dê, bán chó”. Căm thù quyết không đội trời chung với giặc Pháp:
“Khi tôi nhìn thấy một chiếc lốp xe đầy bong bóng, tôi muốn đến và ăn gan;
Khi tôi nhìn thấy ống khói đen kịt, tôi muốn ra ngoài và xem nó.”
Yêu nước, yêu làng quê hương, tự nguyện đứng lên đánh giặc: “Yêu chính nghĩa như yêu quân đi đầu”, “lần này xin bể kính”, “chuyến này cống hiến cho giang hồ”.
Thiết bị, dụng cụ
Không phải là lính thường của triều đình, “không phải quân cơ, không phải quân cảnh”, không có “bao, ngòi”. Họ chỉ là “dân ấp, dân lân”, vì “bát cơm manh áo” mà đánh giặc, trang bị thô sơ, quần áo chỉ là “mảnh áo”, vũ khí là khăn xếp, dao phay, hoặc “đá lửa rơm với cung”…
Kẻ thù của họ là mã tà, con ma, thằng Tây “đạn nhỏ bắn đạn to”, có “tàu sắt, tàu đồng súng nổ”.
Chiến đấu dũng cảm và chết anh dũng
Tấn công dũng mãnh như vũ bão: “đập rào tiến”, “kẻ chém ngang, kẻ chém ngược”, “hè kẻ trước kẻ sau”.
Coi cái chết nhẹ như lông hồng, mạnh dạn tự hào: “Ai sợ Tây bắn đạn nhỏ, đạn lớn, xông qua cửa ải, liều mình như không”, “cho đến tàu sắt, tàu đồng tàu hỏa phát nổ”.
Những chiến công tiêu biểu: “đốt nhà tôn kia”, “chặt đầu hai tôn kia”, “xuất mã tà, xuất hồn”.
Sự hi sinh đột ngột nơi chiến trường: “Năm tấm lòng ấy dùng lâu không biết thân vội bỏ”.
Tóm lại, Nguyễn Đình Chiểu ca ngợi, cảm phục và nhớ ơn các nghĩa sĩ. Người đã dựng lên tượng đài bi tráng của những người nông dân đánh giặc cứu nước trong những ngày đầu thực dân Pháp xâm lược nước ta.
Tình cảm đẹp, tư tưởng tiến bộ
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc chứa đựng tình cảm cao đẹp và tư tưởng tiến bộ của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu.
Ca ngợi lòng yêu nước, căm thù giặc và tinh thần xung phong đánh giặc cứu nước. Khẳng định vị trí, vai trò của nông dân trong lịch sử đấu tranh chống xâm lược vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
Thương tiếc các nghĩa sĩ đã anh dũng hy sinh (câu 18:25).
Khẳng định một quan niệm sống chết: chết còn hơn sông tủi nhục. Không thể “theo tà quân”, “trong tà quân” để đánh thuê, làm bia đỡ đạn, sống kiếp bán nước cầu vinh “chia rượu, gặm bánh, nghe hổ hơn”. Ngược lại, bạn phải sống. anh dũng, chết vẻ vang: “Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, hồn theo giúp nghĩa quân, đời đời thề báo thù…”.
Tự hào về các liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, tên tuổi, tinh thần của các anh là bất diệt: “tiếng lành sáu tỉnh đều ngợi ca…”, “tiếng tăm muôn đời”, “cây đa là giống nhau”. Các anh hùng liệt sĩ thắp thêm nén hương”…
Tóm lại, lần đầu tiên trong văn học dân tộc, Nguyễn Đình Chiểu đã miêu tả và ca ngợi những người nông dân Nam Bộ, những anh hùng thời đại đã sống, chiến đấu và hy sinh vì nghĩa lớn.
Mỹ thuật
Ngôn ngữ giản dị như cách nói, cách nghĩ, cách cảm của người dân Miêu Nam. Các thể loại câu đối tứ tự, song thất, thể cú, gối hạc, mỗi câu đều độc đáo, đối đáp, đối xứng, đẹp cân đối.
Chất trữ tình kết hợp với chất sử thi tạo nên màu sắc bi tráng.
Hình ảnh người nghĩa sĩ nghĩa quân được khắc họa thật đẹp trong tư thế hiên ngang, hào hoa.
Có thể nói “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” là một bài ca yêu nước chống ngoại xâm, một kiệt tác trong kho tàng cổ kim của dân tộc.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
van-te-nghia-si-can-giuoc-1.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác
Bạn thấy bài viết Cảm nhận tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu hay nhất – Ngữ văn lớp 11 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Cảm nhận tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu hay nhất – Ngữ văn lớp 11 bên dưới để Kotex Pro có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: kotexpro.com.vn của Kotex Pro
Nhớ để nguồn bài viết này: Cảm nhận tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu hay nhất – Ngữ văn lớp 11 của website kotexpro.com.vn
Chuyên mục: Văn Học
